Column “Toekomstperspectieven” door Jos van der Lint, oud-bestuurslid van Energierijck, energiecoach en adviseur Duurzaam Wonen van de gemeente Berg en Dal – februari 2024
Er is een compleet nieuw bestuur aangetreden bij Energierijck met nieuwe ambities en projectideeën. Ze zijn zeer enthousiast, willen succesverhalen vertellen, deskundigen betrekken en leden activeren om mee te doen, zoals het verhaal van Harm van den Brink(LINK). Op de afgelopen ALV vertelde Erik Zweers waar de gemeente Berg en Dal qua Energietransitie mee bezig wil, specifiek in Millingen a/d Rijn en Ooij. Alle ‘hands aan dek’ is nodig om, zoals één van de doelstellingen van onze coöperatie ook luidt, de gemeente te helpen een bijdrage te leveren aan deze Lokale Energietransitie en het vergroten van het duurzaamheidsbewustzijn.
De gemeente start met het uitwerken van plannen die onderdeel zijn van de Transitie Visie Warmte. Onder andere, zoals Erik aangaf, het onderzoeken of, en hoe een warmte- en/of elektriciteitsbedrijf tot stand gebracht kan worden. Hierbij kan de lokaal opgewekte stroom een prachtig medium zijn. Naast het opwekken van duurzame stroom blijft energiebesparing natuurlijk het eerste aandachtspunt, waarbij iedere inwoner uit onze gemeente direct profijt heeft. Daartoe zal er bijvoorbeeld een aanspreekpunt of loket worden ingesteld in het Millingse en in Ooij, waar mensen terecht kunnen voor informatie, advies en uitvoering van energiebesparende maatregelen. Zoals ik eerder in het Energieloket werkzaam was, zal ik nu deze post in de dorpskernen gaan bemensen. Maar dat is niet genoeg. De gemeente staat weliswaar aan de lat om de transitie mogelijk te maken, maar het zal niet lukken zonder draagvlak bij onze inwoners. We zoeken daarom meer mensen die in hun directe leefomgeving mee willen doen: we hebben aanjagers nodig, energiecoaches, ambassadeurs en andere mensen die vanuit hun eigen motivatie of talent een bijdrage willen leveren. We willen de straten en wijken in om op te halen wat mensen nodig hebben en daarmee kijken hoe we dat kunnen faciliteren. Samen staan we sterk. Daarom de vraag: is dit iets voor u?
Energiefixer op bezoek bij Hans in Beek
De gemeente Berg en Dal zet zogeheten ‘Energiefixers’ in die inwoners helpen met energie besparen – februari 2024
De energiefixers gaan bij inwoners langs om energiebesparende producten in de woning te plaatsen tot een bedrag van €165 wat de gemeente betaalt. Ook geven ze tips om gas en stroom te besparen. Hierdoor is een besparing tot wel €300 per jaar mogelijk.
Na een afspraak via de gemeente Berg en Dal kwam er een energiefixer thuis in Beek bij Hans op bezoek. Een jongeman met een grote box achter op zijn rug, stelde zich voor, deed uit zichzelf zijn schoenen uit voor hij binnen kwam en ging gelijk aan de slag. De Energiefixer zag best een aantal opties om het energieverbruik naar beneden te krijgen.
Eerst de lampen: ondanks dat ik zelf al een paar spaarlampen voor ledlampen had gewisseld, vond hij er nog tien die vervangen konden worden.
Daarna de radiator: in de huiskamer heeft hij er folie achter gemaakt en twee ventilatoren eronder. Als de radiator opwarmt gaan via een sensor de ventilatoren draaien zodat het nu sneller warm wordt in de kamer.
Vervolgens werden een aantal deuren voorzien van nieuwe tochtstrippen, want de oude voldeden niet meer.
Tenslotte werden de tv en de geluidsinstallatie voorzien van een verlengsnoer met schakelaar zodat alles in één keer afgeschakeld wordt, wat sluipverbruik tegengaat.
Na anderhalf uur was de Energiefixer klaar en ging hij met zeven collega’s in een elektrische bus terug naar Amsterdam. Gezien de winterse omstandigheden van die dag, was dit voor de benodigde accucapaciteit nog een hele opgave.
Volgende keer komt er een Energiecoach op bezoek om verdere mogelijkheden te bespreken, bijvoorbeeld om van het gas af te komen en waar nog meer energie te besparen valt.
Wordt vervolgd.
Energietransitie – Harm van den Brink – februari 2024
Het bestuur wil deelnemers van Energierijck interviewen om hen te betrekken bij de ontwikkeling van de coöperatie en daardoor samen meer betekenen in de energietransitie. Harm van den Brink bijt het spits af. Bestuursleden Rolia en Braam bezoeken Harm in zijn huis in De Horst, Groesbeek.
Harm, hoe ben jij bezig met de energietransitie?
‘Techniek speelde in mijn ouderlijk huis met mijn vier broers een grote rol, dus misschien logisch dat ik voor mijn werk de techniek in ging, specialisatie in Cyber Security met als hoogtepunt de Verenigde Naties van advies voorzien. Maar ook alles over batterijen en Smart Grids hebben mijn belangstelling. (Red. Smart Grids is een slim energienetwerk dat weet wanneer het stroom moet herverdelen om in vraag en aanbod te kunnen blijven voorzien). Momenteel werk ik bij ElaadNL in Arnhem, een kennis- en innovatiecentrum dat het slim en duurzaam opladen van elektrische voertuigen onderzoekt en test. ElaadNL is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse Netbeheerders.’
Je bent dus voor je werk al bezig de energietransitie vooruit te helpen. Je dak ligt vol zonnepanelen, maar je hebt ook heel wat panelen op de Lubert. Hoe zit dat?
‘Dat klopt. Er liggen 26 zonnepanelen hier op het dak. Door ons verbruik is dat niet genoeg, vandaar de 21 panelen op het dak van zwembad de Lubert.’
Binnen no time zitten we achter de laptop en geeft Harm precies aan waar en wanneer hij energie verbruikt, wanneer er opgeladen en terug geleverd wordt. Een groot deel van het verbruik blijkt naar de elektrische auto te gaan. De uitspraak “met 1 paneel kun je 1000 km elektrisch rijden” blijkt aardig te kloppen: de auto van Harm gebruikt per jaar ca. 7300 kWh en rijdt ongeveer 38000 kilometer. Nieuwe panelen leveren tegenwoordig al 450 kWh, waardoor je zou kunnen volstaan met de helft van de panelen.
Als bestuur zijn we steeds meer aan het nadenken over opslag van de opgewekte energie. Je hebt zelf al gekozen voor een batterij. Kun je daar iets over vertellen?
‘Wat steeds vaker voorkomt zijn lage en zelfs negatieve prijzen op de markt bij veel wind of zon. Zo’n periode duurt soms wel vier uur per dag en is vaak midden op de middag. Met een dynamisch contract kun je tijdens deze uren beter niet leveren, dat kost geld. Afhankelijk van het type aansluiting op het net, groot- of kleinverbruik en de kosten die daarbij horen, kan het interessant zijn om opgewekte energie achter de meter te houden door middel van opslag.’
Harm neemt ons mee naar zijn schuur waar we een indrukwekkende opstelling zien. Een batterij van BYD van 30 kWh, omvormers, een off-grid schakeling (relais) en allerhande IT-apparatuur. Gelukkig staat alles op een veilige plaats in het huis, brandveilig en vakkundig aangelegd.
Harm vertelt enthousiast verder:
‘Na verzwaring van het net in de wijk, werkt de stroomvoorziening in huis veel stabieler. Dit kun je alleen weten als je de geavanceerde apparaten hiervoor in huis hebt. Met behulp van eigen software en een dynamisch energiecontract zorgt het systeem ervoor dat altijd de optimale bron gekozen wordt: zonnepanelen, accu of het net. Als er een piek is van 20% of hoger dan maakt het systeem een aanpassing. Dit geldt zowel voor gebruik als voor leveren.
Het nut van de volledige installatie is goed terug te zien in de jaarlijkse kosten. Of het totale systeem rendabel is durf ik niet zeggen. Het is ook echt een hobby om alles uit te zoeken en de mogelijkheden te verkennen. Wat nog ontbreekt is een warmtepomp, maar dat gaat zeker komen.
Er gebeurt van alles op batterijgebied. Neem het bedrijf Time Shift Energy Storage in Duiven dat tweedehands accu’s uit elektrische voertuigen opnieuw inzet. De iets teruggelopen capaciteit van deze gebruikte accu’s is nog prima bruikbaar voor een (thuis)batterij. En bij ElaadNL staat als demonstratie een 160kWh (!) batterij met wel 100kW vermogen om die energie weer te kunnen leveren.
Waar op dit moment veel aandacht naartoe gaat is slimme aansturing van apparaten. Er moet communicatie mogelijk zijn tussen partijen en apparaten om op bepaalde tijden meer of minder stroom te gebruiken om zo het net beter te kunnen gebruiken. Dit moet weer problemen voorkomen zoals overbelasting als er te veel zon en wind is of uitval als er plotseling veel vraag is en maar weinig weersafhankelijke opwek.’
Als Energierijck zitten nu in het vijfde jaar en de looptijd is in totaal 15 jaar, dus we hebben nog ongeveer 10 jaar als terugverdientijd om iets te ondernemen. Wat betekent opslag precies voor het verdienmodel van de leden?
‘Als de coöperatie niet levert naar het net dan bouwt het ook geen belastingteruggave op. Het leveren van stroom op een ander moment op de dag in combinatie met een derde partij die de handel in energie stuurt, kan een oplossing zijn.’
Ons gesprek is een wervelstorm van ideeën, herkenning van de uitdagingen en uiteenlopende plannen. Er zijn zoveel mogelijkheden. Met opslag van energie kunnen we pieken opvangen in de zomer als er negatieve prijzen zijn. Hiermee zouden we meer directe inkomsten hebben en minder uitgaven als compensatie voor lagere belastingteruggave. In de winter wanneer we als coöperatie zelf weinig produceren, zouden we via een dienstverlenende partij kunnen handelen in de diverse markten en zo toch significante inkomsten genereren. We kunnen een pilot starten in samenwerking met de gemeente en ervaring opdoen. Het is in elk geval duidelijk dat opslag en ‘slimme energie’ eraan komen, en wel op korte termijn. Hier gaan we meer over horen!
Sterker nog, Harm biedt aan om samen met andere leden, of samen met het bestuur eens een dergelijke casus uit te zoeken voor de coöperatie. En natuurlijk wil hij ook graag op de aankomende themabijeenkomst over Energieopslag zijn kennis met de leden delen.
Wie van de leden wil ook meedenken?